Zwyrodnienia stawów
Wśród przyczyn choroby zwyrodnieniowej stawów są między innymi zaburzenia rozwojowe, gdy stawy nie rozwijają się prawidłowo. Przykładem tu może być dysplazja stawu biodrowego, kiedy staw ten od początku nieprawidłowo się rozwija i wtedy już w wieku około 20 lat występują problemy ze stawami. Inną, dużą grupą przyczyn występowania choroby zwyrodnieniowej, są choroby zapalne. Przykładem takiej choroby może być reumatoidalne zapalenie stawów, ale również choroby infekcyjne, takie jak – coraz częściej spotykana – borelioza oraz inne, odczynowe zapalenia stawów, w przebiegu występujących u danego pacjenta innych schorzeń. Dużą grupą przyczyn chorób zwyrodnieniowych są także zmiany zwyrodnieniowe rozwijające się na tle przebytych urazów. I tu mogą być to nie tylko urazy, które bezpośrednio niszczą staw, czy to np. konkretne złamania przezstawowe, ale również urazy, które powodują niestabilność stawów, czyli gdy np. dojdzie do urazu w stawie kolanowym więzadła krzyżowego przedniego i w tym przypadku w wyniku nieprawidłowego działania stawu dochodzi do niszczenia chrząstki stawowej i w następstwie do przyspieszonego zużycia się stawu. Jest też bardzo duża grupa osób, u których nawet doświadczony specjalista nie jest w stanie przyczyn chorób zwyrodnieniowych wskazać, tzn. gdzie i w którym momencie coś złego zaczęło się dziać. Wówczas mówimy o tzw. idiopatycznej chorobie zwyrodnieniowej i niestety jest to największa grupa spośród wszystkich przyczyn chorób zwyrodnieniowych.
U kogo najczęściej występuje choroba zwyrodnieniowa stawów?
Ta sytuacja najczęściej dotyczy osób, które mają konkretne skłonności zapisane w genach, jednak aby ona mogła wystąpić w organizmie, ważne są dodatkowe czynniki ryzyka, takie jak np. brak ruchu, czy otyłość.
Objawy choroby zwyrodnieniowej.
Najważniejszymi objawami choroby zwyrodnieniowej są – w pierwszym rzędzie – ból, zwłaszcza jeśli zmusza pacjenta do tego, żeby się zgłosić do lekarza. Czasami nawet sam pacjent tego nie zauważa, jednak okazuje się już przy pierwszej wizycie u ortopedy, że występuje u niego również ograniczenie ruchomości stawu, np. czasami pacjent nie może się schylić, żeby zawiązać buta lub założyć nogi na nogę. Kolejnym objawem może być to, że zmieniają się obrysy stawów, tzn. stawy zaczynają się zniekształcać, a nawet może dojść do zniekształcenia całego zarysu kończyny – noga w stawie kolanowym może np. ulegać szpotawości albo koślawieniu. W bardziej rozwiniętej chorobie zwyrodnieniowej mamy również do czynienia z obrzękami stawów. Jest to spowodowane tym, że w zwyrodniałym stawie zbiera się płyn.
Jak leczy się chorobę zwyrodnieniową stawów?
Leczenie choroby zwyrodnieniowej głównie zależy od tego, jak bardzo ta choroba u danej osoby jest zaawansowana i jakie dolegliwości ona sprawia. W początkowym etapie choroby wystarczającym sposobem leczenia może być stosowanie niesterydowych leków przeciwzapalnych, czy to w postaci ogólnej czy miejscowej. W tej fazie choroby możemy się również wspomagać fizykoterapią, czyli zabiegami takimi, jak pole magnetyczne, czy krioterapia miejscowa, jednak ważnym elementem rehabilitacji są zawsze ćwiczenia, takie które pozwolą pacjentowi zachować jak najdłużej pełny zakres ruchomości stawu i które jednocześnie spowolnią rozwój zmian zwyrodnieniowych. Jeżeli to zawodzi, to najczęściej lekarz sięga po leki, które są podawane bezpośrednio do chorego stawu, np. kolanowego. Przykładem takich leków są preparaty kwasu hialuronowego. Podawanie do stawu kwasu hialuronowego, czyli wiskosuplementacja, ma na celu lepsze odżywienie stawu, w tym lepsze odżywienie chrząstki stawowej, jak również zmniejszenie tarcia w kolanie, co powoduje, że ruch wewnątrz stawu jest gładszy. Dobrym sposobem podawania takiego leku jest stosowanie preparatów takich, które do stawu podaje się tylko raz. Jeżeli jednak i taka terapia jest zawodna, wówczas sięga się po leczenie operacyjne. Przykładem takiego leczenia może być oczyszczenie stawu w artroskopii, gdzie w sposób małoinwazyjny można wyrównać chrząstkę stawową i czasami wykonać mikrozłamania, czy jakąś inną formę rekonstrukcji chrząstki stawowej. Czasami artroskopię można połączyć z zabiegami, które przywracają prawidłową oś kończyny i np. w przypadku operacji stawu kolanowego przy szpotawości stawu, wykonuje się osteotomię podkolanową, prostując w ten sposób staw i zmniejszając obciążenie na przyśrodkową chorą część kolana. Czasami pacjenci wymagają ostatecznie wstawienia nowego, sztucznego stawu, czyli dochodzi do wszczepienia endoprotezy stawu. Są różnego rodzaju endoprotezy. To, jakiego rodzaju endoprotezę pacjent będzie miał zastosowaną w czasie operacji, zależy przede wszystkim od tego, jak bardzo choroba jest zaawansowana, ponadto w jakim wieku jest pacjent i jakie są jego oczekiwania co do przyszłej aktywności fizycznej po takim zabiegu.
Do kogo się zwrócić po pomoc w chorobie zwyrodnieniowej?
Pacjenci mają czasami problem, do kogo się zwrócić z chorobą zwyrodnieniową stawów i najczęściej ból zmusza pacjenta do pojawienia się u lekarza rodzinnego. Lekarz rodzinny może wykonać podstawowe badania i podjąć próby leczenia pacjenta, jednak jeżeli to okazuje się nieskuteczne, wówczas kieruje go do specjalisty. Tym specjalistą jest ortopeda. Lekarz ortopeda zwykle dosyć szybko znajduje najlepszy sposób postępowania dla pacjenta, jednak nie zawsze jest osobą, która działa samodzielnie. Ortopedzi często korzystają z pomocy fizjoterapeutów, a czasami konsultują także pacjentów z lekarzami rehabilitacji medycznej.
Komentowane