Czym jest paluch koślawy, paluch sztywny oraz paluch młotkowaty?

Koślawość paluchów to  nabyta,  zwykle złożona deformacja stopy.  Najbardziej oczywistym jej elementem jest odstawanie palucha do boku (koślawość), ale jest to zniekształcenie wtórne do poprzecznego płaskostopia, którego konsekwencją jest odstawanie pierwszej kości śródstopia w kierunku przyśrodkowym (szpotawości tej kości), poszerzenie przodostopia,  czemu towarzyszy tworzenie narośli na przyśrodkowej powierzchni głowy I kości śródstopia.

Czasem mamy do czynienia z płaskostopiem poprzecznym i podłużnym oraz koślawością tyłostopia. Przy dużej koślawości palucha i dużym poprzecznym płaskostopiu często dochodzi do zniekształceń sąsiednich palców (palce ustawiają się szponiasto, powstają tzw. palce młotkowate).

Na tworzenie się deformacji wpływa długie przebywanie w pozycji stojącej, zwłaszcza w nieprawidłowym obuwiu (buty na wysokim obcasie). Rzadziej schorzenie rozwija się w wyniku niewydolności mięśni utrzymujących sklepienia stopy lub uszkodzenia ich ścięgien – głównie mięśnia piszczelowego tylnego.

W teorii najlepiej zapobiegać powstawaniu deformacji, ale trudno wyobrazić sobie, aby wszystkie panie nagle zechciały chodzić w płaskim obuwiu, najlepiej wygodnych sportowych butach.

W miarę możliwości jednak kupując buty można zwrócić uwagę, żeby były dobrze dopasowane, z odpowiednio twardą podeszwą. Co do obcasów można przyjąć, że obcas wysokości do 4 cm nie zaburza istotnie statyki stopy.

Kiedy już zacznie pojawiać się deformacja, przy niewielkim zniekształceniu można stosować wkładki. Poprzez ćwiczenia u dorosłej osoby nie uzyskamy korekcji deformacji, ale u osób uprawiających sport zniekształcenia stopy pojawiają się rzadziej – prawdopodobnie z powody lepszego utrzymywania sklepień stopy przez prawidłowo funkcjonujące mięśnie.

Oddzielnym zagadnieniem jest tzw.  paluch sztywny. Schorzenie polega na zwyrodnieniu stawu między I kością śródstopia i paliczkiem bliższym paluch. Zniszczeniu ulega chrząstka stawowa, na krawędziach stawowych pojawiają się narośla kostne (osteofity). Narośla są często wyczuwalne przez skórę. Ich pojawieniu towarzyszy ograniczenie ruchomości palucha. Ruchy stają się bolesne.

To schorzenie jest trudne do leczenia. Przy niewielkim, zniekształceniu podobnie jak przy koślawości palucha można stosować wkładki odciążające przyśrodkowy brzeg stopy.